Dil
İlimizin kendine özgü halk şivesi vardır. Halkın yıllardan beri süregelen dil alışkanlıklarına hala rastlanılmaktadır.
Örneğin; Anuk- Nane bitkisi; Börülce- Fasulye; Cibe- Çorap örmeye yarayan 5 adet şiş;
Esse - Doğru; Goruk- İçi boş fındık,ceviz; Göden- Kurbağa; Kopça- Düğme v.b.
Yöre halkının kullandığı ay isimleri de şöyledir:
Ocak : Zemheri Temmuz : Orak
Şubat : Gücük Ağustos : Ağustos
Mart : Mart Eylül : İstavrut
Nisan : Abrul (Abul) Ekim : Avara
Mayıs : Mayıs Kasım : Goç
Haziran : Kiraz Aralık : Garakış
Edebiyat
Anlatmalar
Ordu İlinin tarihi çok eskiye dayanır, bu süreç içerisinde sayısız topluluk ve kavime ev sahipliği yapmış İlimizde sayısız efsaneler, destanlar, masallar ve fıkralar vukuu bulmuştur.
a- Boztepe Efsanesi, Keçi Köyü Efsanesi, Bayramlı Köyü Efsanesi, Vasiyet Gölü Efsanesi, Yemişgen Efsanesi, Çambaşı Efsanesi, Yedi Gelin Efsanesi, Pandeli Baba Efsanesi, Gelin Kayaları Efsanesi, Sarmaşık Efsanesi, Kara Deli Değirmeni Efsanesi , Elik Keçisi Efsanesi , Çermik Gölü Efsanesi, Harami Köyü Efsanesi , Uzun Kızlar Efsanesi , Adam Kaya Efsanesi v.b.
Şiirler
a) Türküler:
Ordu türkülerinde tabiat sevgisi, dostluk, gönül acıları, sitemler ve arzular anlatılır.Başlıca türkülerimiz; Ordunun Dereleri, Dalda Fındık Kalmasın, Düz mahalle İçinde, Kemençemin Telleri, Çambaşına Çıktım, Bahçeye Gel Bahçeye, Al Tavandan Belleri Hekimoğlu Derler Benim Adıma, Eminem Pazar mısın?; Sevdiğime Varamadım, Ünye'den Çıktım da Başım Selamet, Boztepe'ye Çıkmalı Şu Ordu'ya Bakmalı, v.b.
b) Maniler :
Oy Bakacak Bakacak Yaprağını Dökecek Benim Aklım Kesmiyor Yar Beni Bırakacak. Dereler Aka Aka Dibinde Kum Kalmadı Oya Yara Baka Baka Gözümde Nur Kalmadı. Ayın Peşinde Yıldız Ne Bakıyorsun Baldız Sen Git de Bacın Gelsin Evde Kaldım Yalnız. | | Karagölde kavurma Daşlı Diye Savurma Gitti Yarim Gurbete Gelmez Diye Gayırma. Kara Dut Kurutmadım Ben Yari Unutmadım Hatırın sayarım Üstüne Yar Tutmadım. Dağların Karşısına Taflanın Turşusuna Adam Böyle Yanar mı? Kapı Bir Komşusuna. |
c) Tekerlemeler:
Ben Karadeniz'in Bir İncisiyim
Sahilde Uyuyan Bir Perisiyim.
Gelen Geçen Bana Bir Nazar Eder.
Pek Dikkatli Bakmağa Hazar Eder.
Bütün tepelerim Yemyeşil Oldu.
Fındık Elma İle Her Taraf Doldu.
Güzellik Şöhretim Tuttu Cihanı
Artık Sevincimin Yoktur Payanı.
Kalıplaşmış Sözler
a) Atasözleri:
Akşamın Hayrında Sabahın Şerri İyidir.
Dereyi Görmeden Paçayı Sıyırma.
Darı Unundan Baklava, İncir Ağacından Oklava Olmaz.
Tarlanın Taşlısını, Kızın Saçlısını Al.
Hırs Gelir Göz Kararır, Hırs Gider Yüz Kararır.
Al Malın İyisini, Çekme Kaygusunu.
Kızım Sana Söylüyorum, Gelinim Sen İşit.
Eve Lazım Olan Camiye Haramdır.
Evinde Başını Düğünde Gelin Başı Bağlar.
El Atına Binen Köy Yokuşunda Kalır.
b) Deyimler :
Kabak Tadı Vermek.
Davunun Dibi.
Üstü Kalaylı, Altı Alaylı.
Hariçten Gazel Okumak.
Okkanın Dibine Gitmek.
Kiril Kiril Dönmek.
Yalaoz Kalmak.
Faldaşı Gibi Açılmak.
Sapından Küpüsünden Konuşmak.
Mada Kağuşturmak.
c) Bilmeceler:
Tek Bacaklı, İki Kulaklı. ( Mangal)
Hert Dedim, Hürt Dedim Kapı Arkasına Yat Dedim. (Süpürge)
Dağa Varır Seslenir. Eve Varır Yaslanır. (Balta)
Ağzı Var Dili Yok, Nefesi Var Canı Yok. (Körük )
Ağzı Yok, Adam Kapar. (ısırgan)
Dünyayı Doyurur, Kendi Doymaz. (Un Değirmeni)
d) Beddualar:
Adı Batasıca, Boyu Devrilesice, Dili Kopasıca, Gidişin Olsun Dönüşün Olmasın, Gözüne Dizine Dursun, Öllünün Körü, Evladından Bulasıca,